Ahududu

 

Ahududu, veya diğer adıyla frambuaz sonbahar ve yaz mevsiminde tatlı ve kırmızı renkte meyveler veren bir bitki türüdür. Latince adı Rubus idaeus'tur. Ahududu ülkemizde daha çok böğürtlen ile karıştırılan bir meyve olmakla birlikte, görüntü itibariyle çileğe de benzemektedir.

Ahududu, köken itibari ile gülgiller ailesine dahildir. Bu meyve, Avrupa, Amerika ve Asya'nın pek çok bölgesinde yetiştirilir. Ahududunun anayurdu ise tam olarak bilinmemektedir. Ancak ahu ve dudu kelimelerinin birleşimi olmasından dolayı (ceylan dutu) anayurdunun Türkiye’nin Ege bölgesi olduğu tahmin edilmektedir.

Sürgünleri iki yılık olan meyvenin kütüğü ise çok yıllıktır. Bitki gövdesi dikenlerle kaplıdır. Yetişme yerleri daha çok orman bölgeleridir. Sürgünden sonraki ikinci yılda bitki salkım şeklinde çiçek açar. Açan çiçeklerin rengi ise beyazdır. Bu çiçekler zamanla olgunlaşıp ve meyve haline dönüşür.

Ahududunun meyveleri kırmızı renklidir, etli ve sulu üzümcüklere sahiptir. Bu üzümcükler içlerinde, sert yapıya sahip çekirdekler barındırır. Çok hoş bir tada sahip olan bir meyvedir.

Yetiştirilmesi

Ahududu ticari işleme ve taze ürünler pazarı için yetiştirilmektedir. Genel olarak bir yaz sonu mahsülü olarak bilinen ahududu, yeni teknolojiler sayesinde tüm bir yıl boyunca tüketilebilmektedir. Meyve tam olgunluğuna erişebilmesi için bol su ve güneş ışığına ihtiyaç duyar. Ahududu bitkisinin Kuş dışkısı ile yayılan tohumları nedeniyle bahçelerde sık sık yabani ot olarak da görülür.

Bitkinin yetiştirilmesine çoğunlukla kış aylarında dip sürgünlerinden başlanır. Sürgünler bir metre aralıkla iyi kanalize edilmiş ve verimli topraklara ekilmelidir. Dikim öncesinde toprak derinlemesine kazıp ve gübre gibi organik maddeler eklenerek hazırlanır.

Ekimden sonraki ilk yıl bitkinin büyüyebilmesi ve rezervlerini depolaması için tüm çiçeklerin toplanması gerekir. Sonraki seneden itibaren ilk senenin fidanları ilkbaharda çiçeklenir ve yaz aylarında meyveler olgunlaşır. Bu dönemde bitkinin iyi sulanması gereklidir. Ancak sonbahar dönemiyla birlikte su miktarını azaltılmalıdır. Bu şekilde, fidanların kışı geçirebilmeleri için sertleşmeleri sağlanmış olur.

Kış döneminde çiçeklenmiş fideler toprak seviyesinde olacak şekilde budanmalıdır. Yeni fideler içinde küçük ve zayıf olanları ayıklanır. Birbirine çok yakın büyüyen fideleri sökülerek seyreltilir, fideler arası 10-15 cm mesafede olmalıdır. Ahududu çeşitlerinin çoğunun kazığa bağlanması gerekir.

Ahududu bitkisi kuvvetli ve biraz istilacıdır. Bitkiden biraz uzakta tekrar sürgün verebilirler. İlkbaharda bitkinin sınırları işaretlenip bir bel ile kazılmalıdır. Bu şekilde sürgünler ayrılacaktır. İşaretli bölgenin dışındaki sürgünler kazılarak çıkartılır. Meyveler koyu kırmızı renge döndükten sonra toplanır. Meyve bu döneminde en tatlı haline ve olgunluğuna ulaşmıştır.

Bu meyvenin bir takım dezavantajları da vardır. Bu dezavantajlardan bir tanesi de, meyvenin çok kolayca bozulabilmesidir. Bu sebeble meyve çok tazeyken tüketilmelidir. bununla birlikte meyve, dondurulmaya ise oldukça elverişlidir. Ahududu, direkt olarak yenebileceği gibi, meyve suyu, şurup, dondurma, şekerleme ve reçel yapılarak da tüketilebilir.

Sağlığa faydaları

Ahududu sağlık açısından oldukça faydalı bir meyvedir. Ahududu meyvesi, besin değerleri açısından oldukça zengindir. 100 gr. ahududu meyvesinde bulunan besin değerleri şöyledir; 13,6 gr karbonhidrat, 1,2 gr protein, 0,5 gr yağ, 3 gr lif, 0,9 mgr demir, 22 mgr kalsiyum, 168 mgr potasyum, 1 mgr sodyum ve 20 mgr potasyum. Ayrıca bu meyvede ki kolesterol miktarı 0'dır. Ahududu aynı zamanda vitamin bakımından da oldukça zengin bir meyvedir. Bu meyvede, insan sağlığı için çok faydalı olan B1, B2, B3, B6,C ve E vitaminleri bulunur.

Ahududu meyvesi doku ve damar büzücü özelliğe sahiptir. Bu özelliği sayesinde diyareyi kesmede yardımcı olur ve peklik verir. Kadınlarda oluşan beyaz akıntıyı kesebilir ve aybaşı periyodunu düzene sokabilme özelliğine de sahiptir. Özellikle doğum yapmak üzere olan hamile kadınlara tavsiye edilen meyve, doğum sancılarını azaltmada yardımcı olur. Ayrıca doğum sürecini kolaylaştırma etkisi de bulunur. Doğum yapacak olan kadınlarda rahim kasılmalarının düzenlenmesinde ahududu oldukça etkindir. Bu meyve,Ahududu meyvesi insan bedenini güçlendiren bir tonik özelliği taşır. Yaz aylarında, ahududunun serinletici bir etkisi vardır.

Meyvenin diğer etkileri arasında ateş düşürme ve terletme de yer almaktadır. Bademcik ve boğaz ağrısı olan kişiler için ahududu meyvesi tavsiye edilir. Diş eti kanamaları ve ağız ülserlerine karşı da Ahududu oldukça faydalıdır.