Arkeolojik Kazı Terimleri, eski dönemlere ait eşyaların ve yapıların incelenmesiyle kültürleri, dilleri, dini inanışları, yaşam alanları hakkında fikir almamızı sağlar. Kazı esnasında çıkan eşyalar, her türlü dış etkilerden hasar göreceği için restorasyon atölyesi denilen yerlerde muhafaza edilir. Korumak için bu eserlere bir takım kimyasal işlemler uygulanarak eşyalar korunur.
Arkeolojik Kazı Terimleri
Heykel, sanatsal değeri olan üç
boyutlu eserlerdir. Ahşaptan, mermerden, kilden modeller yapılarak, tunç
ve bronzdan da dökme yöntemi kullanılarak yapılan şekillerdir. Adak
olarak, mezar abidesi olarak yada önemli bir olay adına yapılan anıt
olarak yapılabildiği gibi bir kişiyi yüceltmek içinde yapılır.
Höyük, persler tepe diye
isimlendirilir. Eski yerleşim yerlerinin yıkılıp doğal afetler sonucu
tahrip olmasıyla sonradan oluşan tepelere denir. Genellikle bu yerleşim
yerlerinin yıkılması sonucu başka topluluklarda aynı yerin üzerine
yerleştikleri için bu şekilde tepeler oluşur. Çok eski dönemlerde
insanlar yerleşim yerlerinde barınmazlardı, daha çok ağaç kovukları ve
mağaralarda yaşarlardı. Bundan dolayı kazılarda pek höyüklere
rastlanmaz.
Timülüs, krallar ve persler gibi çok
önemli kişiler için yapılan mezarlardır. Timülüsler de, höyükler gibi
tepe şeklinde görülür. Farklı tarafı iç yapılarındadır. Bu şekilde
tepeler yapılmasındaki amaç, mezar yerini belirlemek ve mezar odasının
hırsızlardan korumasıdır.
Nekropol, eski yerleşimlerde kent
dışına yapılan toplu gömütlerin olduğu yerlerdir. Mezarlık alanlarını
kapsar.
Architectura, eski Yunanca bir
kelime olan bu arkeolojik kazı terimi, mimarlık anlamında kullanılır. Yapı ustası demektir. Yani eski
çağlarda sanatla mimarlık bir bütün olarak düşünülebilir.
Seramik, özellikle Çatal höyükte o
bölgede yaşayan insanların kendilerinin, yaptığı tabak, çanakları
kullandıkları anlaşılırken, daha sonraki dönemlerde çömlekçi çarklarını
kullanarak kilden yapmaya başlamışlardır. Seramikler bazen şarap yada
zeytinyağı gibi gıdaları saklamak amaçlı yapılabilirdi.
Sikke, insanların ticaret yapmak
için yada günlük alış verişte kullanmak için aldıkları malın karşılığını
ödemek amaçlı, kullandıkları madeni parçalardır. Üzerinde genellikle
resim yazı ile garanti altına alınır.
Yazıt, taşların yada mermerlerin
üzerlerine o bölgede konuşulan dille yazılan metinlerdir. En önemli ve
ünlü yazıtlar, Hammurabi kanunlarının yazıldığı yazıtlardır.
Akroter, bir tür süs elemanıdır.
Alınlık denen üçgen şeklindeki süs eşyasının kenarlarına takılan küçük
heykellerden oluşan süslemelere denir.
Altar, kutsal mekanlardan olan
tapınaklarda, tanrı için kurbanların kesildiği yerdir. Diğer adı
sunaktır.
Akropol, bu arkeolojik kazı terimi, savunulması iyi durumda olan kale demektir. Kral bu kısımda yaşarken
halk akropol eteklerinde yaşar.
Amphora, iki kulplu olan ve kilden
yapılan testilerdir. Bu testiler o dönemde yiyecek yada sıvı gıdaların
taşınmasında kullanılırlar.
Hoplit, eski Yunan ordusunda yer
alan ve piyade olan savaşçılardır. Silahları tunçtan, giysileri de manda
derisinden imal edilirdi.
Mezar steli, yüksekliği fazla
olan, dik olarak yere konan taştan levhalardır. Yani diğer bir ifade ile
mezar taşı demektir.
Pithos, arkeolojik kazı terimleri içinde yer alan pithos, sıvı ve katı besin maddelerini depo etmek
için kullanılan küplerdir. Bunlar çok büyük küpler olduğundan çukurlara
yerleştirilerek mezar olarak da kullanılırdı.
Agora, yerleşim yerinin önemli
toplantılarının, politikalarının, ticaret işlerinin yapıldığı halk
meydanlarıdır. Bir nevi pazar alanıdır. En işlek şehir merkezleridir.
Amphitheatrum, bir tür açık hava
tiyatro alanıdır. Basamaklı, oval biçimli tiyatrolardır. Bu alanlarda
vahşi hayvanların yaptıkları dövüşlerin izlendiği, gladyatör
dövüşlerinin yapıldığı alanlardır.
Kaynakça / İçeriği Geliştiren Uzmanlar
- www.terimler.gen.tr Uzm. Arzu Doğan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder